Welk nieuws viel onze lezers het meest op? 2024 begon met de veelbesproken verhoging van de accijnzen op frisdrank en alcoholvrije dranken wat grensoverschijdend koopgedrag stimuleerde. Ondertussen protesteerden Europese boeren in vele landen massaal tegen de overheid. Het draaide niet om geld want de marktprijzen voor hun producten behoorden en horen nog steeds bij de beste ooit. Elektrische auto’s, de grote belofte van de klimaattransitie, kregen forse kritiek omdat ze ons bloed vervuilen.

Stel je een wereld voor waarin iedereen toegang heeft tot verse, gezonde voeding. Een wereld waarin er geen honger is, geen voedseltekorten en waarin duurzaamheid en zorg voor elkaar én Moeder Aarde centraal staan. Het lijkt misschien een utopie, maar zoals John Lennon zong in zijn iconische nummer Imagine, begint elke grote verandering met een droom. Dat is de droom waar Robine Hillen van Stichting De Groentedeler aan werkt.

De gedachte dat de levensmiddelenindustrie haar onderzoeksresultaten ‘koopt’ is wijdverspreid. De Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) schakelde Foodlog in om te onderzoeken of en hoe bedrijven in de voedingsindustrie invloed uitoefenen op onderzoek dat zij door wetenschappelijke instellingen laten uitvoeren. Publiek en publiek-privaat onderzoek blijkt minstens zo beïnvloed. Uit het rapport blijkt dat financiers het onderzoekskader bepalen. Wetenschap is een spel van perspectieven, maar het gevaar schuilt in het verdwijnen van de kritiek.

Voor het eerst in 30 jaar heeft de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) de definitie herzien wanneer een product ‘gezond’ mag heten. Dat blijkt niet zo ingewikkeld. Voedingsexperts wijzen er traditioneel op dat gezond eten moet worden gedefinieerd op het niveau van eetpatronen en niet op dat van losse producten.

Eva Kestemont is Vlaams, journalist en schrijver met een passie voor voeding, duurzaamheid en landbouw. In haar boek 'Verbeterd Recept' ging ze de uitdaging aan om een maand lang alle fabrieksvoeding uit haar dieet te schrappen. Ze kwam erachter hoe alledaags ultrabewerkt voedsel is, zelfs als het er op het eerste gezicht gezond uitziet, zoals een potje hummus.

"Ik heb niets tegen oudere mensen met veel werkervaring maar de vergrijzing waarbij slechts 12 procent van de boeren jonger is dan 40 jaar, vormt wel een probleem”, aldus kersvers landbouwcommissaris Christophe Hansen vorige week op het ‘EVP-Congres van jonge boeren’. De Europese Volkspartij (EVP) wil het starten van een landbouwbedrijf in de nieuwe legislatuur aantrekkelijker en minder risicovol maken. De kaarten om dit te realiseren liggen alvast gunstig volgens partijvoorzitter Manfred Weber: “We hebben de juiste personen op de juiste plaats, we hebben meerderheden, wat we nu nodig hebben is een goede inhoud.” Hoewel het congres al enkele strategische richtingen aangaf, bleven concrete maatregelen grotendeels uit.

Wilde visserij heeft zijn limiet bereikt. Overbevissing en vervuiling putten vispopulaties uit, terwijl de vraag naar vis blijft stijgen. Tegelijkertijd voeren we kweekvis met vis en antibiotica en dat is niet goed voor het milieu en de biodiversiteit. Een duurzamer alternatief ligt echter binnen handbereik: schelpdieren zoals mosselen en oesters, en bijzondere soorten zoals paalwormen. Tijd om deze dieren als feestelijke delicatesse op de kaart te zetten, zeggen de Britse schelpdierindustrie en verschillende chef-koks.

Poets je tanden nooit. Dat advies vind je in wat gerust het meest tegendraadse zelfhulpboek van het jaar genoemd mag worden. Auteur Femke Nijboer, universitair docent psychologie aan de Universiteit Twente, presenteert met En ze leefden nog kort en gelukkig, een handleiding voor wie de finishlijn van het leven zo snel mogelijk wil bereiken. Satirisch, uiteraard, maar met een wetenschappelijk sausje dat de smaakpapillen van zelfs de meest cynische lezer prikkelt. Als je snel wilt sterven, drink dan bier in plaats van wijn. Dat ontdekte Nijboer, die prompt maanden geen alcohol meer dronk toen ze ontdekte hoe ongezond het is voor je lever, én dat bier het gevaarlijkst is. Het boek behandelt stap voor stap hoe je elk orgaan in je lichaam genadeloos kunt saboteren. Vergeet tandenpoetsen, blijf lekker roken en zoek vooral geen beweging op. Het klinkt absurd, maar volgens Nijboer werkt het. Mensen gaan nadenken zodra je het tegenovergestelde zegt van wat ze gewend zijn te horen. Dat is precies wat je wilt als opleider. De Enschedese psycholoog weet waarover ze praat. Als wetenschapper is ze verplicht serieus te blijven, maar haar humoristische aanpak sloeg voor het eerst aan tijdens een lezing op de Zwarte Cross. "Het publiek begon te joelen en sloeg me op de schouders." Dat moment was een openbaring: waarom niet gewoon zeggen wat je denkt, met een knipoog? Het boek bestaat niet alleen uit goedkope grappen. Tussen de regels door sluipt er een serieuze boodschap naar binnen. Want ja, wie zich een ongeluk eet aan frikandellen en bier, is een makkelijke prooi voor welvaartsziekten, maar hoe groot is je eigen verantwoordelijkheid als 80 procent van de dingen in de supermarkt ongezond is? De Universiteit Twente vindt Nijboers guerrilla-tactiek prima. Het boek wordt in het hele land verkocht, en Nijboer heeft haar publiek gevonden. Bereikte ze eerst vooral vrouwen en mensen die zich sowieso al voor gezondheid interesseerden, met haar nieuwe aanpak bereikt ze ook mannen met ‘gereedschap onder een afdakje' – iedereen voelt zich aangesproken. Of het allemaal wetenschappelijk verantwoord is? Niet tot achter de komma. Maar dat pretendeert de auteur ook niet. Wie met zwarte humor een paar mensen gezonder weet te laten leven, draagt bij aan de samenleving.

In 1937 verschijnt de naam Unox voor het eerst op de markt. Het was een nieuw merk van Unilever, het bedrijf dat de vleeswaren uit de Hartogfabriek in Oss produceerde. De merknaam Unox is een internationaal bruikbare naam waarvan het eerste deel verwijst naar het moederconcern Unilever. De 'ox' (Engels voor 'os') verwijst naar de productieplaats Oss. Het merk, opgericht in 1937, stond oorspronkelijk symbool voor kwaliteit en ambacht in vleesproducten. Door de jaren heen is het uitgegroeid tot een begrip in Nederland, vooral bekend van rookworsten, soepen en tegenwoordig ook vegetarische producten. Met deze naam wilde het bedrijf een moderne, internationale uitstraling combineren met de associatie van traditionele vleeskwaliteit. Maar Unox is niet goed genoeg meer voor het internationale Unilever. Daarom krijgt het bedrijf een nieuwe eigenaar. Zwanenberg Food Group neemt het merk over van Unilever, dat zich meer wil richten op grotere merken en minimaaltijden. Onderdeel van de deal zijn ook de vleesproducten van het merk Zwan. Zwanenberg maakte de producten die onder de merknamen Unox en Zwan worden verkocht al veel langer. Zwanenberg is bekend van onder andere Kips, Lupack en Chicken Tonight. Het bedrijf is gespecialiseerd in vleesproducten en heeft zijn hoofdkantoor in Almelo. Volgens Unilever zijn Unox en Zwan te klein waardoor de kosten op gebieden als logistiek en technologie te hoog zijn. Producten als Cup-a-Soup en Noodles blijven wel bij Unilever, omdat deze beter passen bij de toekomstplannen van het bedrijf. Met de verkoop van Unox, Conimex en mogelijk zelfs de ijsdivisie, blijft Unilever zijn focus verleggen naar schaalvoordelen en groeiende categorieën.

Gijs Goossens is hoogleraar Cardiometabole Fysiologie van Obesitas aan de Universiteit Maastricht. Hij legt uit waarom we meer moeten willen weten van obesitas.

De hoogste rechter beperkt stikstofruimtegebruik door het zogenaamde 'intern salderen' aan te scherpen. Het zet boeren én bedrijven op verdere achterstand in het al sinds mei 2019 vrij ronddobberende dossier waar de overheid maar geen grip op weet te krijgen.

De Nederlandse landbouwsector kende opnieuw een financieel gunstig jaar, blijkt uit de vanmorgen verschenen voorlopige inkomensraming van Wageningen Economic Research. Toch hebben opvallend veel boeren zich aangemeld voor de stoppersregelingen die bedoeld zijn om de stikstofdruk op kwetsbare natuur te verminderen. Het ontbreken van perspectief en beleid, maar ook echt ondernemerschap zullen volgend jaar een forse daling van de Nederlandse veestapels veroorzaken.

Vandaag brengen het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en Wageningen Economic Research (WEcR) hun traditionele overzicht van de financiële staat van de Nederlandse land- en tuinbouw en fruitteelt. De korte samenvatting daarvan luidt dat schaarste en lagere kosten door meevallers door lagere inkoopkosten vooral in de bloemensector voor uitstekende inkomens heeft gezorgd. Geen slimme strategieën maar een dubbele meevaller bepaalt Hollands welvaren.

Wereldwijd loopt de verkoop en consumptie van bier terug, merken alle grote bierbrouwers. Op één duidelijke uitzondering na: het Ierse Guinness wint razendsnel aan populariteit. Daalde de verkoop van bier tussen juli en oktober licht, de vraag naar Guinness van het vat steeg met ruim 20%. Om Guinness-tekorten tijdens de feestdagen te voorkomen, gaat moederbedrijf Diageo de leveringen aan Britse pubs beperken. Opvallend is dat vooral jongeren zich tot Guinness bekeren. Dat is te danken aan de social media. Zogenoemde ‘Guinnfluencers’, zoals Olivia Rodrigo en Kim Kardashian, maken het robijnrode bier met crèmekleurig schuim hip bij Gen Z. En Diageo is er als de kippen bij om het imago van het traditiemerk te verjongen door de inzet van sterren als zanger Lewis Capaldi. Zo lokt het bier naast de 'oude garde' rugbyfans en pubgangers inmiddels ook vrouwen en jongeren. Het Guinness-succes heeft een keerzijde. De brouwerijen kunnen de toegenomen consumptie niet aan. En dus heeft Diageo besloten deze maand de leveringen aan Britse pubs op weekbasis te beperken. Tot onaangename verrassing van de Britse pubuitbaters. De Ieren hoeven niet voor 'hun' bier te vrezen. Ondertussen investeert Diageo miljoenen in de 265 jaar oude St. James's Gate-brouwerij in Dublin, plus nog eens €200 miljoen in een nieuwe brouwerij.

We hebben als samenleving een voedselsysteem gecreëerd dat kwalitatief hoogwaardig, veilig en goedkoop voedsel aanbiedt aan vele miljoenen consumenten in binnen- en buitenland, waarvoor hulde. De financiële voordelen van toegenomen efficiëntie en productiviteit zijn veelal doorgegeven aan vervolgschakels in de keten. Met aan het einde de consument die door de jaren heen steeds minder uit gaf aan steeds meer én meer bewerkt voedsel. Aan die trend komt een einde, zegt directeur Agrarische Bedrijven Pierre Berntsen van ABN Amro.

Het begon als een futuristisch idee in de vorige eeuw. Bedrijven en onderzoekers worstelen nog altijd met de uitdagingen van kostenefficiëntie en regelgeving. De grote vraag luidt: hoe lang duurt het nog voordat kweekvlees zijn weg vindt naar onze supermarkt?

Een kwart van de jaarlijkse Britse spruitenconsumptie vindt plaats in de twee weken voor kerst. Spruitjes zijn een traditioneel bijgerecht bij het kerstdiner. Dit jaar kunnen de Britten zich verheugen op extra grote spruitjes op de kersttafel. Dankzij ideale groeiomstandigheden en innovaties in teeltvariëteiten zijn de spruiten gemiddeld 25% groter dan vorig jaar. De gemiddelde Britse spruit heeft dit jaar een diameter van 30 millimeter, aanzienlijk groter dan de 24 millimeter van 2023, toen slechte weersomstandigheden de oogst teisterden. Dit jaar was er sprake van een "perfecte mix van zon, regen en de beschermende zeewind langs de oostkust van Lincolnshire", aldus groentegroothandel TH Clements in The Guardian. Het bedrijf adviseert zijn telers gewassen, zoals spruitjes, te planten op het alluviale slib - klei, slib, zand en grind dat wordt afgezet door stromend water - aan de oostkust van Lincolnshire, waar ze ook van de beschermende zeewind profiteren. Grote spruiten betekent minder schilwerk voor de koks en keukenhulpjes die de 1,5 miljoen kilo spruiten die marktleider Tesco de komende 2 weken verwacht te verkopen gaan verwerken. Dat is goed voor 3 spruitjes voor iedere Brit, van jonge babies tot oude besjes. Zei er iemand 'zonde', over de afsnijdsels, schillen en stronkjes? De Nederlandse receptenschrijver Janneke Vreugdenhil kookt dit jaar in de NRC een no waste-kerstdiner mét schillen. Inclusief een pickle van spruitenstronkjes.

Staatssecretaris Rummenie stelde voor grutto’s ‘te gaan fokken’. Oud-minister Winsemius maakte ooit het ‘aanvalsplan Grutto’. "Alletwee zijn kansloos", zegt vogelkenner Ben Koks. "Schiet nou niet meteen alles af", sust vogelliefhebber en uitgever van het blad ‘Onze weidevogels’ Gijs Gjaltema.

De vrijspraak van zestig dierenactivisten door het gerechtshof in Den Bosch ondermijnt de aanleiding tot de oprichting van Farmers Defence Force (FDF). De organisatie werd in 2019 opgericht naar aanleiding van de bezetting van een varkensstal in Boxtel in mei van dat jaar. FDF positioneerde zich destijds als verdedigingslinie voor boeren, die zich geconfronteerd zagen met een groeiend gebrek aan respect voor hun werk en leven. De rechter legt nu echter de nadruk op het pacifisme van de activisten.

De Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) luidt de noodklok: de gezondheid van Nederlanders verliest terrein aan economische belangen. De Raad pleit voor ingrijpende maatregelen om de verkoop van voedsel te hervormen. “De vraag is of gezond eten wel echt een vrije keuze is." Preventieakkoorden hebben onvoldoende effect gehad. De RVS roept op tot dwingend beleid dat supermarkten en producenten verplicht gezondere keuzes te bevorderen.